Strijdmakkers

Uit: CJP magazine, nummer 5, okt/nov 2006

Caspar Pisters

Thijs Römer en Michel Sluysmans zijn beste vrienden, in Othello spelen ze beste vrienden. Over hoe vriendschap kan omslaan in haat.

Ze zijn een kwartiertje te laat als Thijs hijgend aangetrapt komt op een omafiets, Michel achterop. Beste vrienden. Eenmaal naast elkaar vormen ze in de meeste uiterlijke dimensies een behoorlijk contrast. Thijs is ongeveer een kop groter, gekleed in een stylish lichtgekleurd linnen pak met mooie Italiaanse schoenen eronder. Huwelijksreisbruin, waardoor zijn opvallend blauwe ogen nog meer intensiteit uitstralen. Hij is net twee dagen terug uit Tanzania na de voltrekking van wat in de bladen de 'showbizzbruiloft van het jaar’ werd genoemd, met dat leuke meisje van de Gouden Gids. Toe... hoe heet ze ook alweer?


Michel anticipeert qua mode iets minder op een onverwachte confrontatie met de boulevardpers. “Thijs raadde me aan om meer trainingsbroeken te gaan dragen”, verdedigt hij zijn outfit en hij kijkt daarbij zijn adviseur in modevraagstukken even recht aan. Die barst in lachen uit, het is niet helemaal duidelijk waarom. Zoals dat gaat bij beste vrienden bestaat de clou van deze grap alleen binnen de exclusiviteit van hun vriendschap. “Eigenlijk zijn we heel verschillend”, zegt Michel. “Thijs is heel uitbundig, flamboyant, ik ben een stuk gereserveerder. Thijs kan echt op hol slaan, ik ben dan de realist die de vraagtekens plaatst. Ik doe mezelf en Thijs tekort in deze omschrijving, maar waar het op neerkomt is dat we elkaar door onze verschillen precies de goede stimulans geven en tegelijkertijd onszelf in een soort balans houden.”

Ze ontmoetten elkaar op de Amsterdamse Theaterschool. Thijs was tweedejaars, Michel eerstejaars. Thijs: “Ik sprak Michel aan met de magische woorden: ‘Wij moeten misschien eens iets gaan doen samen, dat lijkt me wel spannend.’ Ik had hem die avond in een voorstelling gezien op school, dat deed hij heel leuk.”
Thijs en Michel bleken van dezelfde regisseurs te houden en dezelfde docenten goed te vinden, en dus was het obstakel dat een tweedejaars student eigenlijk een gepaste afstand bewaart tot een eerstejaars vrij snel overkomen. Hun vriendschap ontwikkelde zich gelijk met hun liefde voor theater, maar gaat inmiddels over veel meer dan dat. Al blijft die gedeelde passie een belangrijk bestanddeel, zeker toen ze vijf jaar geleden besloten om samen met nog twee medestudenten theatergezelschap Annette Speelt te beginnen. Thijs: “Af en toe zeggen we tegen elkaar: ‘nu gaan we uit eten met z'n tweeën en niet toneel praten.’ Onze relatie moet niet alleen over werk gaan.” Momenteel is het precies andersom, en gaat hun werk over hun relatie. Twee dagen voor dit interview begon Annette Speelt samen met het Nationale Toneel de repetities voor Othello. In dit stuk van Shakespeare zijn Othello en Jago beste vrienden en strijdmakkers in het leger, totdat Othello trouwt met Desdemona, een vooraanstaande vrouw. Jago wordt jaloers en probeert zijn positie terug te winnen – het loopt niet fraai af.

Thijs speelt Othello, Michel neemt de rol van Jago op zich. De parallellen met hun eigen realiteit zijn het tweetal niet ontgaan. Thijs: “Wij zijn ook beste vrienden, we werken ook samen, en dan mijn huwelijk met Katja en het showbizzachtige dat daar in de ogen van sommige mensen omheen hangt….” Een andere rolverdeling was natuurlijk mogelijk geweest en dan was de vergelijking minder voor de hand liggend geweest. Maar de bezetting zoals regisseur Johan Doesburg die voorstelde, voelde ook voor Michel en Thijs meteen natuurlijk aan. Thijs: “Jago, het wat kleinere, behendige mannetje, Othello de kolos. Zo worden die rollen meestal ingevuld, stereotiep misschien, maar het past bij ons.” Othello stond hoog op het verlanglijstje van zowel Annette Speelt als het NT. Thijs: “Het is gewoon een prachtig verhaal. Michel en ik zitten nu oprecht met heel veel liefde voor elkaar aan deze tafel, maar het had ook heel anders kunnen zijn. Dat is wat het stuk vertelt: je kunt ook anders reageren, en dat leidt dan tot hele destructieve dingen.” Daar houdt de vergelijking gelukkig op. Anders dan in het stuk, speelt jaloezie in hun onderlinge verhouding geen rol van betekenis, zeggen Michel en Thijs. Net na hun afstuderen was het soms wel eens lastig als de één een mooie kans kreeg terwijl het voor de ander afwachten was wat er in het verschiet lag. “Dan was ik best wel eens jaloers”, zegt Michel. Thijs: “Uit onzekerheid. Je bent net klaar, je weet niet of het allemaal wel goedkomt. Nu hebben we allebei veel meer vertrouwen. We hebben ons allebei kunnen bewijzen. We weten dat we groeien, dat we verder komen. Dat is een goed gevoel.”

Geen Othello-esque taferelen bij de de huwelijksceremonie van Thijs en Katja in het Franse dorpje Vallery. Michel was natuurlijk aanwezig, als getuige. Michel: “Thijs had altijd wel vriendinnetjes. Ik ben gewend dat hij een relatie had, dus wat dat betreft is er niets veranderd. Het is altijd even aftasten bij een nieuwe relatie, in het begin hebben ze alleen maar oog voor elkaar. Dat weet je. Uiteindelijk gaat hij me weer missen en dan dan belt hij me. Dat gebeurde dan ook.” Thijs: “Onze verstandhouding is alleen maar beter geworden, omdat je merkt dat je elkaar toch weer vindt. Je maakt een persoonlijke ontwikkeling door, je vriendschap maakt ook een ontwikkeling door. Dat hoeft niet altijd synchroon te lopen, maar als je merkt dat je na een tijdje toch weer bij elkaar uitkomt, sterkt dat het vertrouwen dat het goed zit.” Is Michel dan op zijn minst een beetje jaloers op de mate waarin Thijs, meer dan hij zelf, in de belangstelling staat? Ook al niet. Michel: “Nee. Dat verschil is er gewoon. Het is ook een vanzelfsprekend gevolg van de keuzes die we hebben gemaakt. Thijs heeft in tv-series gespeeld. Ik doe een rol in een stuk bij Orkater, daar bereik je geen duizenden mensen mee.” Thijs: “Tv brengt die belangstelling veel meer met zich mee. Eén keer met je kop op tv en de aandacht is gevestigd.”

Hoewel Michel nog hoopt op een wervend effect onder tienermeisjes, moet volgens Thijs zijn bekendheid niet overschat worden. “Als er één persoon per voorstelling speciaal voor mij komt, trekken we op de hele reeks 56 extra bezoekers. Daar moet je dus niet te veel van voorstellen.” Zegt hij dat uit bescheidenheid? Thijs haalt zijn schouders op: “Als mijn bekendheid helpt is dat prima. Je moet het toch maar zien te vullen, zo’n zaal. Ik zal geen enkel interview uit de weg gaan dat ervoor kan zorgen dat er meer mensen op onze voorstelling afkomen. Al moet ik de grootste mediahoer ooit uithangen; als ik daarmee mensen het theater in kan trekken, dient het een doel. Een goede theatervoorstelling is het mooiste wat je kunt meemaken, een geweldige ervaring.” En het liefst betrekken ze daarbij een breed publiek. “Je hoeft niet bang te zijn voor Shakespeare”, is de boodschap van Michel voor wie denkt dat zijn werk alleen voor de elite is. De Othello van Annette Speelt en het NT is een paar jaar geleden voor Toneelgroep Amsterdam vertaald door Hafid Bouazza, helemaal up to date. Michel: “Zijn teksten zijn juist heel begrijpelijk. Er zit veel herhaling in, het kan niemand ontgaan wat Shakespeare bedoelt.” Hebben ze zelf ook lessen geleerd van hun karakter? Thijs: “Ik voel me heel fijn in de eerste helft van het stuk. Othello staat vol vertrouwen tegenover zijn vriend en zijn vrouw. Mensen om hem heen mogen meegenieten van de positieve energie die dat genereert. Dat is een fijne manier om in je eigen leven te staan: zorgen dat je de mensen om je heen een goed gevoel geeft.” Michel: “Wat ik mooi vind van Jago, zeker in de manier waarop wij het interpreteren, is dat zijn slechtheid begrijpelijk wordt. Jago begint het stuk met uitleggen hoe slecht hij is, maar hij eindigt met: ‘Ik ben niet wat ik ben’. Niemand is alleen maar slecht. Uit liefde maakt hij iets kapot, hij wil zijn vriend terug. Het is niet alleen maar negativiteit die hem drijft.”

Annette Speelt doet een uitspraak over de wereld om haar heen, staat op hun site te lezen. Hoe luidt die voor dit stuk? Thijs: “Hoe teer de liefde is. Hoe kwetsbaar en breekbaar. Hoe snel het kan omslaan in de tegenovergestelde emotie, en de tegenovergestelde actie als gevolg. Dat is het verschrikkelijke dat je ziet in Othello. Als publiek beland je in twee uur tijd vanuit iets dat zo overtuigend mooi is in het meest afschuwelijke, in de hel. Niemand wil dat, maar iedereen kent het.”
Michel: “Wat ik mooi vind is dit: Othello laat de twijfel toe over Desdemona’s liefde voor hem. In het begin niet, maar op een gegeven moment gaat hij zich wapenen. Als hij dat niet had gedaan, als hij kwetsbaar was gebleven, dan had de liefde overwonnen. Die paradox, dat vind ik prachtig.”